Omdat ik bezig ben met wilde planten voor een grotere biodiversiteit, krijg ik vaak de vraag “wat is inheems eigenlijk?”
Planten en dieren houden zich niet aan landsgrenzen. Een plant die net over de grens groeit in Duitsland, maar niet in Nederland, is die niet inheems, zoals het ongevlekt longkruid? Of is de situatie net niet meer goed voor die plant in Nederland?
Als de grens nou 20 km verder had gelegen was hij opeens WEL inheems… hoe vaak zijn de grenzen niet gewijzigd?

En is België eigenlijk ook niet inheems… oh nee, niet meer sinds… En als even daarvoor de Fransen wat standvastiger waren geweest waren we wellicht nog steeds Frankrijk… of …

Ik hou me vooral bezig met planten en wat ik nu ga beweren is niet het resultaat van jarenlang diepgaande studie naar planten-geografische gebieden en verspreiding van soorten, maar een doorontwikkeling van een suggestie van deelnemers aan het Levend Archief over de vraag waar je nog zaad zou kunnen winnen van planten die in ons land bedreigd worden, dreigen uit te sterven, of helemaal verdwenen zijn, zoals zaagblad.

Dit ook in het kader van versterking van de populaties die het vanwege geïsoleerde ligging moeilijk hebben en genetisch zo verarmen dat fertiel zaad bijna niet meer gevormd wordt zoals bij kleine schorseneer.

Het heeft natuurlijk niet alleen te maken met planten maar ook met de dieren die soms heel gespecialiseerd zijn en van die planten afhankelijk kunnen zijn voor hun voortbestaan of die ze mee helpen verspreiden.

De suggestie was deze kaart: A is “echt inheems”, B zou een prima zaadleverancier kunnen zijn van wat nog inheems te noemen is, C is wat twijfelachtiger en moet goed doordacht worden en D is eigenlijk een grens waar je je van moet afvragen of je de geografische afstand echt niet te groot vind. Een suggestie dus. Een discussiestuk.

Omdat ik met een boek bezig ben over het gebruik van wilde planten in de tuin , ben ik wat verder gaan nadenken.

Het lijkt mij namelijk logischer om van meer natuurlijke grenzen uit te gaan dan van tamelijk willekeurige ovalen te tekenen op de kaart.
Ik denk dat stroomgebieden van rivieren wellicht een betere grens vormen. Veel planten en dieren verplaatsen zich langs water. Ze zouden zomaar langs de rivier drijvend of wandelend of vliegend zich kunnen verspreiden in het gebied en ja, ze doen dat ook echt. Niet allemaal. Maar je moet wat…

Je denkt dan al snel aan de Rijn, Maas en de Schelde met als natuurlijke barrière de Noordzee. De Rijn komt natuurlijk van ver, en je kunt Zwitserland er niet echt in betrekken, dus daar begin je al. Maar de Ems grenst aan Nederland, dus die kan er wellicht juist wel bij, of misschien de Weser.
Dan zit je op het niveau van kring B van de eerste kaart maar wel iets nauwkeuriger. En kijk je naar kring C dan schamp je aan de Elbe, die weer overeenkomsten heeft met de Ems en Weser, maar die Elbe komt ook uit een gebied waarvan je kunt zeggen, is dat niet net iets te ver (Tsjechië)?

In het zuiden schampt C aan de Seine/Marne. Die rivieren komen ongeveer uit het zelfde gebied als de Maas en als je daar de begroeiing bekijkt heeft dat ook veel weg van wat er bij ons voor komt of voor kan komen. Denk ik.

Zuidelijker moet je niet gaan lijkt mij, oostelijker ook niet en Groot Brittannië lijkt mij een veel te geïsoleerd eiland om er bij te betrekken.
Maar het is een discussiestuk….